-
1 reperiō
reperiō repperī (reperī), repertus, īre [2 PAR-], to find again, find, meet with, find out, discover: suos parentes, T.: multos: mortui sunt reperti: divitiis incubuere repertis, V.: tu non inventa repertā Luctus eras levior, i. e. grieved me less when lost than when found, O.—Fig., to find, find out, discern, get, procure, obtain: gloriam armis, T.: causas verissimas: verae amicitiae difficillime reperiuntur in iis, qui, etc.: exitum: lintribus inventis sibi salutem, save themselves, Cs.: aristolochia nomen ex inventore repperit.— To find, discover, perceive, learn, ascertain: quorum de moribus cum quaereret, sic reperiebat, Cs.: Neque declinatam ab aliarum ingenio ullam reperias, T.: nos paratiores: improbissimus reperiebare, were found to be, etc.: neque quanta esset insulae magnitudo, reperire poterat, Cs.: nec quo modo dicam reperire possum: re ipsā repperi, Facilitate nihil esse homini melius, T.: repperit esse vera, Cs.: alquem Tarentum venisse: in eas partīs Pythagoras venisse reperitur.— To find out, hit upon, invent, devise, discover: Aliquid reperiret, fingeret fallacias, T.: mihimet via reperiunda est, quā, etc.: ludusque (scaenicus) repertus, H.: serrae usum, O.: quae in quaestum reperta, devices for gain, Ta.* * *reperire, repperi, repertus V TRANSdiscover, learn; light on; find/obtain/get; find out/to be, get to know; invent -
2 reperio
rĕ-pĕrĭo, repperi (less correctly reperi), rĕpertum, 4 (old fut. reperibit, Caecil. ap. Non. 508, 16:I.reperibitur,
Plaut. Ep. 1, 2, 48; Pompon. ap. Non. 1. 1.; inf. reperirier, Plaut. Truc. 4, 1, 1; Lucr. 4, 480), v. a. [pario] (orig., perh., to procure or find again; hence), in gen., to find, meet with, find out, either by searching or by accident (cf.: invenio, offendo, nanciscor).Lit.:II.ego illam reperiam,
will find her again, will find her out, Plaut. Ep. 4, 2, 32:Glycerium suos parentes repperit,
Ter. And. 4, 5, 11; 5, 6, 5:perscrutabor fanum, si inveniam uspiam Aurum: sed si repperero, etc.,
Plaut. Aul. 4, 2, 14:quid repperisti? Non quod pueri clamitant in fabā se repperisse,
id. ib. 5, 10; cf. id. Bacch. 3, 6, 33:facile invenies pejorem... meliorem neque tu reperies, etc.,
id. Stich. 1, 2, 53:curculiones in tritico,
id. Curc. 4, 4, 31; cf. Ov. M. 1, 654:aliquem hominem,
Plaut. Bacch. 1, 1, 8:multos,
Cic. Fin. 2, 9, 28:mortui sunt reperti,
id. Tusc. 1, 47, 114:puerum aut puellam sibi recens natum,
Plaut. Cist. 1, 2, 16:ibi quoque equi caput repertum,
Just. 18, 5, 16:ceterarum artium repertos antistites agriculturae neque discipulos neque praeceptores inventos,
Col. 11, 1, 10:divitiis incubare repertis,
Verg. A. 6, 610. —Trop.A.In gen., to find, find out, discern; to get, procure, obtain:B.occasionem,
Plaut. Ps. 4, 4, 9:propter paupertatem nomen,
id. Stich. 11, 3, 22:gloriam armis,
Ter. Heaut. 1, 1, 60:quamvis malam rem quaeris, illic reperias,
Plaut. Trin. 2, 4, 153; cf.:si quaerimus, cur, etc.... causas reperiemus verissimas duas,
Cic. Brut. 95, 325:rem repperi omnem ex tuo magistro, ne nega,
Plaut. Bacch. 3, 6, 37:verae amicitiae difficillime reperiuntur in iis, qui, etc.,
Cic. Lael. 17, 64:nec quicquam difficilius quam reperire, quod sit omni ex parte in suo genere perfectum,
id. ib. 21, 79:nec vos exitum reperitis,
id. N. D. 1, 38, 107:perpauci lintribus inventis sibi salutem reppererunt,
found, obtained, Caes. B. G. 1, 53 Oud. N. cr.:aristolochia nomen ex inventore reperit,
Cic. Div. 1, 10, 16: sollicitudinis finem, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4:cujus praeclara apud Vergilium multa exempla reperio,
Quint. 8, 3, 79; cf. in pass., id. 1, 5, 43:quibus (armis) quemadmodum salutariter uterentur, non reperiebant,
Cic. Brut. 2, 8. —In partic.1.With a double predicate, to find, discover, perceive, learn, ascertain a thing to be in any manner:2.qui invident, omnes inimicos mihi istoc facto repperi,
Plaut. Ep. 1, 2, 6:hoc si secus reperies, nullam causam dico,
id. Capt. 3, 4, 92:quam paucos reperias meretricibus Fideles evenire amatores,
Ter. Hec. 1, 1, 1; cf. id. ib. 2, 1, 3:re ipsā repperi, Facilitate nihil esse homini melius,
id. Ad. 5, 4, 6; cf.:cum transgressos repperisset consules,
Vell. 2, 50, 1:quorum de moribus Caesar cum quaereret, sic reperiebat,
Caes. B. G. 2, 15:neque, quanta esset insulae magnitudo, reperire poterat,
id. ib. 4, 20;1, 50: Caesar repperit ab Suevis auxilia missa,
id. ib. 6, 9:repperit esse vera,
id. ib. 1, 18:quem Tarentum venisse reperio,
Cic. Sen. 4, 10.— So pass., with a double subject (i.e. with a predicate nom.), to be found, discovered, recognized to be any thing:quos cum censeas Esse amicos, reperiuntur falsi falsimoniis,
Plaut. Bacch. 3. 6, 12:ingrato ingratus repertus est,
id. Pers. 5, 2, 59:improbissimus reperiebare,
Cic. Quint. 20, 56:ceteris rebus aut pares aut etiam inferiores reperiemur, religione multo superiores,
id. N. D. 2, 3, 8; id. Fl. 38, 94.— With inf.:quoniam duplex natura duarum Dissimilis rerum longe constare reperta'st,
Lucr. 1, 504:Sybarim et Crotonem et in eas Italiae partes Pythagoras venisse reperitur,
Cic. Rep. 2, 15, 28:nec ulli periisse nisi in proelio reperiuntur,
Suet. Caes. 75.—To find out, hit upon, invent, devise, discover (freq. after the Aug. period; cf. repertor;whereas invenire is used in this signif. in all periods): reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito,
Plaut. Mil. 2, 2, 71; cf.:aliquid calidi consilii,
id. Ep. 2, 2, 71:sibi aliquam astutiam,
id. Capt. 3, 4, 7:repperisti tibi quod placeat,
Ter. Heaut. 3, 3, 35; 3, 2, 22:consilium,
id. Phorm. 1, 4, 1:causam,
id. ib. 2, 1, 4:mihimet ineunda ratio et via reperiunda est, quā, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110:nihil novi reperiens,
id. Ac. 2, 6, 16:hoc reperire difficilius, quam, cum inveneris, argumentis adjuvare,
Quint. 5, 10, 116:reperta verba (opp. nativa),
id. 8, 3, 36:medicina ex observatione salubrium reperta est,
id. 2, 17, 4; 9, 4, 114:ludusque (scaenicus) repertus,
Hor. A. P. 405:serrae reperit usum,
Ov. M. 8, 246; 1, 687:repertā nuper conjuratione,
discovered, Tac. A. 16, 15; cf.:posterius res inventa est aurumque repertum,
Lucr. 5, 1112; 1240:in quarum exercitationem reperta est (declamatio),
Quint. 2, 10, 4; 4, 2, 21; 4, 3, 2; 8, 3, 72; 12, 10, 72; Tac. Agr. 19.— With dat., Quint. 8, 6, 19.— With object-clause:Indi gemmas crystallum tingendo adulterare repererunt,
Plin. 35, 5, 20, § 79 (where, however, Jahn reads invenerunt).—Hence, rĕperta, ōrum, n., inventions (mostly in Lucr.):exponunt praeclara reperta,
Lucr. 1, 732; 136; 5, 2; 13; 6, 7;and (perh. in imitation),
Rhem. Fan. Pond. 15. -
3 reperta
rĕ-pĕrĭo, repperi (less correctly reperi), rĕpertum, 4 (old fut. reperibit, Caecil. ap. Non. 508, 16:I.reperibitur,
Plaut. Ep. 1, 2, 48; Pompon. ap. Non. 1. 1.; inf. reperirier, Plaut. Truc. 4, 1, 1; Lucr. 4, 480), v. a. [pario] (orig., perh., to procure or find again; hence), in gen., to find, meet with, find out, either by searching or by accident (cf.: invenio, offendo, nanciscor).Lit.:II.ego illam reperiam,
will find her again, will find her out, Plaut. Ep. 4, 2, 32:Glycerium suos parentes repperit,
Ter. And. 4, 5, 11; 5, 6, 5:perscrutabor fanum, si inveniam uspiam Aurum: sed si repperero, etc.,
Plaut. Aul. 4, 2, 14:quid repperisti? Non quod pueri clamitant in fabā se repperisse,
id. ib. 5, 10; cf. id. Bacch. 3, 6, 33:facile invenies pejorem... meliorem neque tu reperies, etc.,
id. Stich. 1, 2, 53:curculiones in tritico,
id. Curc. 4, 4, 31; cf. Ov. M. 1, 654:aliquem hominem,
Plaut. Bacch. 1, 1, 8:multos,
Cic. Fin. 2, 9, 28:mortui sunt reperti,
id. Tusc. 1, 47, 114:puerum aut puellam sibi recens natum,
Plaut. Cist. 1, 2, 16:ibi quoque equi caput repertum,
Just. 18, 5, 16:ceterarum artium repertos antistites agriculturae neque discipulos neque praeceptores inventos,
Col. 11, 1, 10:divitiis incubare repertis,
Verg. A. 6, 610. —Trop.A.In gen., to find, find out, discern; to get, procure, obtain:B.occasionem,
Plaut. Ps. 4, 4, 9:propter paupertatem nomen,
id. Stich. 11, 3, 22:gloriam armis,
Ter. Heaut. 1, 1, 60:quamvis malam rem quaeris, illic reperias,
Plaut. Trin. 2, 4, 153; cf.:si quaerimus, cur, etc.... causas reperiemus verissimas duas,
Cic. Brut. 95, 325:rem repperi omnem ex tuo magistro, ne nega,
Plaut. Bacch. 3, 6, 37:verae amicitiae difficillime reperiuntur in iis, qui, etc.,
Cic. Lael. 17, 64:nec quicquam difficilius quam reperire, quod sit omni ex parte in suo genere perfectum,
id. ib. 21, 79:nec vos exitum reperitis,
id. N. D. 1, 38, 107:perpauci lintribus inventis sibi salutem reppererunt,
found, obtained, Caes. B. G. 1, 53 Oud. N. cr.:aristolochia nomen ex inventore reperit,
Cic. Div. 1, 10, 16: sollicitudinis finem, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4:cujus praeclara apud Vergilium multa exempla reperio,
Quint. 8, 3, 79; cf. in pass., id. 1, 5, 43:quibus (armis) quemadmodum salutariter uterentur, non reperiebant,
Cic. Brut. 2, 8. —In partic.1.With a double predicate, to find, discover, perceive, learn, ascertain a thing to be in any manner:2.qui invident, omnes inimicos mihi istoc facto repperi,
Plaut. Ep. 1, 2, 6:hoc si secus reperies, nullam causam dico,
id. Capt. 3, 4, 92:quam paucos reperias meretricibus Fideles evenire amatores,
Ter. Hec. 1, 1, 1; cf. id. ib. 2, 1, 3:re ipsā repperi, Facilitate nihil esse homini melius,
id. Ad. 5, 4, 6; cf.:cum transgressos repperisset consules,
Vell. 2, 50, 1:quorum de moribus Caesar cum quaereret, sic reperiebat,
Caes. B. G. 2, 15:neque, quanta esset insulae magnitudo, reperire poterat,
id. ib. 4, 20;1, 50: Caesar repperit ab Suevis auxilia missa,
id. ib. 6, 9:repperit esse vera,
id. ib. 1, 18:quem Tarentum venisse reperio,
Cic. Sen. 4, 10.— So pass., with a double subject (i.e. with a predicate nom.), to be found, discovered, recognized to be any thing:quos cum censeas Esse amicos, reperiuntur falsi falsimoniis,
Plaut. Bacch. 3. 6, 12:ingrato ingratus repertus est,
id. Pers. 5, 2, 59:improbissimus reperiebare,
Cic. Quint. 20, 56:ceteris rebus aut pares aut etiam inferiores reperiemur, religione multo superiores,
id. N. D. 2, 3, 8; id. Fl. 38, 94.— With inf.:quoniam duplex natura duarum Dissimilis rerum longe constare reperta'st,
Lucr. 1, 504:Sybarim et Crotonem et in eas Italiae partes Pythagoras venisse reperitur,
Cic. Rep. 2, 15, 28:nec ulli periisse nisi in proelio reperiuntur,
Suet. Caes. 75.—To find out, hit upon, invent, devise, discover (freq. after the Aug. period; cf. repertor;whereas invenire is used in this signif. in all periods): reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito,
Plaut. Mil. 2, 2, 71; cf.:aliquid calidi consilii,
id. Ep. 2, 2, 71:sibi aliquam astutiam,
id. Capt. 3, 4, 7:repperisti tibi quod placeat,
Ter. Heaut. 3, 3, 35; 3, 2, 22:consilium,
id. Phorm. 1, 4, 1:causam,
id. ib. 2, 1, 4:mihimet ineunda ratio et via reperiunda est, quā, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110:nihil novi reperiens,
id. Ac. 2, 6, 16:hoc reperire difficilius, quam, cum inveneris, argumentis adjuvare,
Quint. 5, 10, 116:reperta verba (opp. nativa),
id. 8, 3, 36:medicina ex observatione salubrium reperta est,
id. 2, 17, 4; 9, 4, 114:ludusque (scaenicus) repertus,
Hor. A. P. 405:serrae reperit usum,
Ov. M. 8, 246; 1, 687:repertā nuper conjuratione,
discovered, Tac. A. 16, 15; cf.:posterius res inventa est aurumque repertum,
Lucr. 5, 1112; 1240:in quarum exercitationem reperta est (declamatio),
Quint. 2, 10, 4; 4, 2, 21; 4, 3, 2; 8, 3, 72; 12, 10, 72; Tac. Agr. 19.— With dat., Quint. 8, 6, 19.— With object-clause:Indi gemmas crystallum tingendo adulterare repererunt,
Plin. 35, 5, 20, § 79 (where, however, Jahn reads invenerunt).—Hence, rĕperta, ōrum, n., inventions (mostly in Lucr.):exponunt praeclara reperta,
Lucr. 1, 732; 136; 5, 2; 13; 6, 7;and (perh. in imitation),
Rhem. Fan. Pond. 15. -
4 invenio
in-vĕnĭo, vēni, ventum, 4, v. a. ( fut. invenibit for inveniet, Pompon. ap. Non. p. 479, 28), lit., to come or light upon a thing; to find, meet with (cf.: reperio, offendo).I.Lit.:II.neque domi, neque in urbe invenio quemquam, qui illum viderit,
Plaut. Am. 4, 1, 2; id. Aul. 4, 2, 13; cf. id. Stich. 1, 2, 53:in agro populabundum hostem,
Liv. 3, 4, 7:Scipio mortuus in cubiculo inventus est,
id. Epit. 59 fin.:naves reliquas paratas ad navigandum invenit,
Caes. B. G. 5, 5:tolerabiles oratores,
Cic. de Or. 1, 2: scis, Pamphilam meam inventam civem? is found to be a citizen ' s daughter, Ter. Eun. 5, 9, 6. — Sup.:pleraque inventu rara ac difficilia,
Plin. 28, 1, 1, § 1; so Gell. 17, 12, 2. —Trop.A.To find out, to invent, effect:B.quandam fallaciam,
Ter. Heaut. 3, 3, 35:perniciem aliis, ac postremo sibi,
Tac. A. 1, 74.—Of an orator's faculty of invention:tanta in eo inveniendi copia et eloquendi facultas,
Quint. 10, 1, 69: multa divinitus a majoribus nostris inventa atque instituta sunt, Auct. Or. pro Dom. 1.—To find out, discover, ascertain, learn:C.inveniebat ex captivis, Sabim flumen ab suis castris non amplius milia passuum decem abesse,
Caes. B. G. 2, 16:conjurationem,
Cic. Cat. 3, 7:apud auctores invenio eodem anno descisse Antiates,
Liv. 3, 23; 9, 45—To find out, invent, devise, contrive how to do a thing:D.ille quomodo crimen commenticium confirmaret, non inveniebat,
Cic. Rosc. Am. 15, 42:Venus inveniet puero succumbere furtim,
i. e. will find out a way, Tib. 1 (8), 9, 35.—To acquire, get, earn:E.ut facillume Sine invidia laudem invenias,
Ter. And. 1, 1, 39:qui primus hoc cognomen invenit,
Cic. Fin. 1, 7, 23:ex quo illi gloria opesque inventae,
Sall. J. 70, 2:laudem,
Just. 3, 7, 10; cf.:gratiam apud aliquem,
Vulg. Luc. 1, 30.—With se.1. 2.To be at home in any thing:minus se inveniunt,
i. e. are perplexed, Sen. Ben. 5, 12, 6:nec medici se inveniunt,
Petr. 47. -
5 nancīscor
nancīscor nactus or nanctus, ī, dep. [NAC-], to get, obtain, receive, meet with, stumble on, light on, find: anulum, T.: aliquem: summam potestatem, S.: tempus discendi: locum egregie munitum, Cs.: castra Gallorum intecta neglectaque, L.: tempus dea nacta nocendi, discerning, V.: nomen poëtae, win, H.—Of misfortune, to incur, encounter: quod sim nanctus mali, T.—Of disease, to catch, contract: nactus est morbum, N.— To light upon, meet with, reach, find: vitis, quicquid est nacta, complectitur: idoneam ad navigandum tempestatem, Cs.: nactusque silentia ruris Exululat, having reached the quiet country, O.* * *Inancisci, nactus sum V DEPobtain, get; find, meet with, receive, stumble on, light onIInancisci, nanctus sum V DEPobtain, get; find, meet with, receive, stumble on, light on -
6 A
1.A, a, indecl. n. (sometimes joined with littera), the first letter of the Latin alphabet, corresponding to the a, a of the other Indo-. European languages:II.A primum est: hinc incipiam, et quae nomina ab hoc sunt, Lucil. ap. Terent. Scaur. p. 2255 P.: sus rostro si humi A litteram impresserit,
Cic. Div. 1, 13, 23:ne in A quidem atque S litteras exire temere masculina Graeca nomina recto casu patiebantur,
Quint. 1, 5, 61.The sound of the A is short or long in every part of the word; as, ăb, păter, ită; ā, māter, frustrā. During a short period (between about 620 and 670 A. U. C. = from 134 to 84 B.C.) long a was written aa, probably first by the poet L. Attius, in the manner of the Oscan language; so we find in Latin inscriptions: AA. CETEREIS (i.e.a ceteris), CALAASI, FAATO, HAACE, MAARCIVM, PAAPVS, PAASTORES, VAARVS; and in Greek writing, MAAPKOPs PsIOS MAAPKEAAOS, KOINTON MAAPKION (like Osc. aasas = Lat. āra, Osc. Paapi = Lat. Pāpius, Osc. Paakul = Lat. Pāculus, Pācullus, Pācuvius, etc.), v. Ritschl, Monum. Epigr. p. 28 sq., and cf. Mommsen, Unterital. Dialekte, p. 210 sq. (The Umbrian language has gone a step farther, and written long a by aha, as Aharna, Naharcom, trahaf, etc.; cf. Aufrecht and Kirchhoff, Umbrische Sprachdenkm. p. 76 sq.) Vid. also the letters E and U.III.In etymological and grammatical formation of words, short a very often (sometimes also long a) is changed into other vowels.A.Short a is changed,1., into long a —a.In consequence of the suppression of the following consonants at the end or in the middle of the word: ŭb, ā; vădis, vūs; ăg-, ăg-men, exāmen; tăg-, contūmino; căd-, cāsus. Hence also in the abl. sing. of the first decl., and in the particles derived from it. in consequence of the suppression of the original ablat. end. - d: PRAEDAD (Col. Rostr.), praedā; SENTENTIAD (S. C. de Bacch.), sententiā; EXTBAD (ib.), extrā; SVPRAD (ib.), suprā. —Hence,b.In perfect forms: scăb-o, scābi; căveo, cūvi; făv-eo, fāvi; păv-eo, pāvi (for scăbui, căvui, făvui, păvui).c.In other forms: ăgo, ambūges; păc-, păc-iscor, pâcis (pâx); săg-ax, sūgus, sāga; măc-er, mâcero; făg- (phagein), fūgus. (Contrary to analogy, ă remains short in dănunt, from dă-in-unt, V. Ritschl, l.l.p. 17.)2.Short a is changed into é or ē—a.Into é.(α).Most frequently in the second part of compounds, particularly before two consonants: facio, confectus; jacio, conjectus; rapio, dereptus; dăm-, damno, condemno; fāl-, fallo, fefelli; măn-, mando, commendo; scando, ascendo; ăp-, aptus, ineptus; ăr-, ars, iners, sollers; ăn-, annus, perennis; căpio, auceps; căput, triceps; ăgo, remex; jăcio, objex. And thus in Plautus, according to the best MSS., dispenno, dispessus from pando, compectus from compăciscor, anteceptus from capio (on the other hand, in Vergil, according to the best MS., aspurgo, attractare, deiractare, kept their a unchanged).(β).Sometimes ă is changed into ĕ also before one consonant (but in this case it is usually changed into ĭ; v. infra, 3. a. a.): grădior, ingrĕdior; pătior, perpĕtior; părio, repĕrio; păro, vitupĕro; ăp-, coepi (i. e. co-ŭpi); căno, tubicĕn, tibicĕn; in the reduplicated carcĕr (from carcar) farfŏrus (written also farfārus); and so, according to the better MSS., aequipĕro from păro, and defĕtigo from fătigo.(γ).In words taken from the Greek: talanton, talŏntum; phalara, phalŏrae; sisaron, sisŏr (but, according to the best MSS., cumŭra from kamara, not camŏra).b.Short a is changed to ē in some perfect forms: ăgo, ēgi; fūcio, féci; jăci, jĕci; frag-, frango, frēgi; căpio, cēpi, and păg-, pango, pēgi (together with pepĭgi and panxi, v. pango).3.Short a is changed to ĭ, a (most frequently in the second part of compounds)(α).before one consonant: ăgo, abĭgo; făcio, confĭcio; cădo, concĭdo; sălio, assĭlio; răpio, abrĭpio; păter, Juppĭter (in Umbrian lang. unchanged, Jupater), Marspĭter; Diespĭter, Opĭter; rătus, irrĭtus; ămicus, inìmicus (but ŭ remains unchanged in adŭmo, impătiens, and in some compounds of a later period of Roman literature, as praejacio, calefacio, etc.). —(β).Sometimes also before two consonants (where it is usually changed into ĕ; v. supra, 2. a. b.): tăg-, tango, contingo; păg-, pango, compingo (unchanged in some compounds, as peragro, desacro, depango, obcanto, etc.).b.ă is changed into ĭ in the reduplicated perfect forms: cădo, cecĭdi; căno, cecĭni; tăg-, tango, tetĭgi; păg-, pango, pepĭgi.c. d.In words taken from the Greek: mêchanê, machĭna; patanê, patĭna; bukanê, bucĭna; trutanê, trutĭna; balaneion, balĭneum; Katana, Catĭna (written also Catana); Akragas, Agrĭgentum.4. a.Into ŏ: scăbo, scobs; păr, pars, portio; dăm-, dŏmo; Fabii, Fŏvii (v. Paul. ex Fest. p. 87); marmaron, marmŏr; Mars, redupl. Marmar, Marmor (Carm. Fratr. Arv.).b.Into ō: dă-, dōnum, dōs; ăc-, ăcuo, ōcior (v. this art.).5.Short a is changed into ŭ —a.In the second part of compounds, particularly before l, p, and b: calco, inculco; salsus, insulsus; salto, exsulto; capio, occŭpo; răpio, surrupio and surruptus (also written surripio and surreptus); tăberna, contŭbernium; —before other consonants: quătio, conoŭtio; as, decussis; Mars, Mamŭrius, Mamŭralia; and once also condumnari (Tab. Bant. lin. 8, immediately followed by condemnatus, v. Klenze, Philol. Abhandl. tab. I., and Mommsen, Unterital. Dial. p. 149).b.In words of Greek origin: Hekabê, Hecŭba; skutalê, scutŭla; kraipalê, crapŭla; passalos, pessŭlus; aphlaston, aplustre; thriambos, triumphus.c.ă is perhaps changed into ŭ in ulciscor, compared with alc-, ulexô (arc-, arceo).B. 1. 2.Into ō: gnā-, gnārus, ignārus, ignōro. (But in general long a remains unchanged in composition: lābor, delūbor; gnàvus, ignūnus; fàma, infūmis.)IV.Contrary to the mode of changing Greek a into Latin e, i, o, u (v. supra), Latin a has sometimes taken the place of other Greek vowels in words borrowed from the Greek, as: lonchê, lancea; kulix, călix; Ganumêoês, Caiāmitus.V.The repugnance of the Latin Language to the Greek combined vowels ao has caused the translocation of them in Alumento for Daomeoôn (Paul. ex Fest. p. 18 Müll.).— Greek a is suppressed in Hercules from Hêraklês (probably in consequence of the inserted u; in late Latin we find Heracla and Heracula, cf. Ritschl, in Rhein. Mus. Neue Folge, vol. 12, p. 108).VI.Latin ă was early combined with the vowels i and u, forming the diphthongs ai and au; by changing the i into e, the diphthong ai soon became ae. So we find in the oldest inscriptions: AIDE, AIDLLIS, AIQVOM, GNAIVOD, HAICE, DVELONAI, TABELAI, DATAI, etc., which soon gave place to aedem, aedilis, aequom, Gnaeo, haec, Bellonae, tabellae, datae, etc. (the Col. Rostr. has PRAESENTE, PRAEDAD, and the S. C. de Bacch. AEDEM. The triphthong aei, found in CONQVAEISIVEI (?), is very rare; Miliar. Popil. lin. 11, v. Ritschl, l. l. p. 21). In some poets the old gen. sing. of the first decl. (- ai) is preserved, but is dissyllabic, āī. So in Ennius: Albūī Longūī, terrūī frugiferāī, frondosāī, lunāī, viāī; in Vergil: aulāī, aurāī, aquāī, pictāī; in Ausonius: herāī.B.ue as well as au are changed into other vowels.1.The sound of ae, e, and oe being very similar, these vowels are often interchanged in the best MSS., So we find caerimonia and cerimonia, caepa and cēpa, saeoulum and séculum; scaena and scēna; caelum and coelum, haedus and hoedus, macstus and moestus; cena, coena, and caena, etc.2.In composition and reduplications ae becomes í: aequus, iníquus; quaero, inquíro; laedo, illído; taedet, pertisum (noticed by Cic.); aestumo, exístumo; cuedo, cecídi, concído, homicida.3. 4.The diphthong au is often changed to ó and ú (the latter particularly in compounds): caudex, códex; Claudius, Clodius; lautus, lotus; plaustrum, plōstrum; plaudo, plōdo, explōdo; paululum, pōlulum; faux, suffōco; si audes (acc. to Cic. or acc. to others, si audies), sódes, etc.; claudo, inclūdo; causa, accūso. Hence in some words a regular gradation of au, o, u is found: claudo, clōdicare, clúdo; raudus, ródus, rúdus; caupo, cópa, cūpa; naugae, nōgae (both forms in the MSS. of Plautus), nūgae; fraustra, frode, frude (in MSS. of Vergil); cf. Ritschl, in Wintercatalog 1854-55, and O. Ribbeck, in Jahn's Neue Jahrb. vol. 77, p. 181 sq.—The change of au into oē and ō appears only in audio, (oboedio) obēdio.5.Au sometimes takes the place of av-: faveo, fautum, favitor, fautor; navis, navita, nauta; avis, auceps, auspex. So Latin aut corresponds to Sanscr. avo. (whence - vā, Lat. - ve), Osc. avti, Umbr. ute, ote; and so the Lat. preposition ab, through av, becomes au in the words aufero and aufugio (prop. av-fero, av-fugio, for ab-fero, ab-fugio). Vid. the art. ab init.VII.In primitive roots, which have their kindred forms in the sister-languages of the Latin, the original a, still found in the Sanscrit, is in Latin either preserved or more frequently changed into other vowels.A.Original a preserved: Sanscr. mātri, Lat. màter; S. bhrātri, L. fràter; S. nāsā, L. nàsus and nàris; S. ap, L. aqua; S. apa, L. ab; S. nāma, L. năm; S. ćatur, [p. 2] L. quattuor (in Greek changed: thettares); S. capūla, L. căput (in Greek changed: kephalê, etc.).B.Original a is changed into other Latin vowels—1.Into e: S. ad, L. ed (ĕdo); S. as, L. es (esse); S. pat, L. pet (peto); S. pād, L. pĕd (pès); S. dant, L. dent (dens); S. ǵan, L. gen (gigno); S. mā, L. mè-tior; S. saptan, L. septem; S. daśan, L. decem; S. śata, L. centum; S. aham, L. ŏgo; S. pāra, L. per; S. paśu, L. pŏcus; S. asva, L. ŏquus, etc.2.Into i: S. an-, a- (neg. part.), L. in-: S. ana (prep.), L. in; S. antar, L. inter; S. sama, L. similis; S. agni, L. ignis; S. abhra, L. imber; S. panéa, L. quinque, etc.3.Into o: S. avi, L. ŏvi (ovis); S. vać, L. vōc (voco); S. pra, L. pro; S. pā, L. po (pŏtum); S. nāma, L. nōmen; S. api, L. ŏb; S. navan, L. nŏvem; S. nava, L. nŏvus, etc.4.Into u: S. marmara, L. murmur.5. 6.Into different vowels in the different derivatives: S. mā, L. mê-tior, mŏdus; S. praó, L. prŏcor, prŏcus; S. vah, L. vĕho, via.C.Sometimes the Latin has preserved the original a, while even the Sanscrit has changed it: Lat. pa-, pater, Sanscr. pd, pitri.2.As an abbreviation A. usually denotes the praenomen Aulus; A. A. = Auli duo, Inscr. Orell. 1530 (but A. A. = Aquae Aponi, the modern Abano, ib. 1643 sq.; 2620; 3011). The three directors of the mint were designated by III. VIRI A. A. A. F. F. (i. e. auro, argento, aeri flando, feriundo), ib. 569; 2242; 2379; 3134 al.;3.so also A. A. A.,
ib. 3441 (cf. Cic. Fam. 7, 13 fin., and v. the art. Triumviri); A. D. A. agris dandis adsignandis, and A. I. A. agris judicandis adsignandis; A. O. amico optimo; A. P. a populo or aediliciae potestatis; A. P. R. aerario populi Romani. —Upon the voting tablets in judicial trials A. denoted absoluo; hence A. is called littera salutaris, Cic. Mil. 6, 15; v. littera. In the Roman Comitia A. (= antiquo) denoted the rejection of the point in question; v. antiquo. In Cicero's Tusculan Disputations the A. designated one of the disputants = adulescens or auditor, opp. to M. for magister or Marcus (Cicero); but it is to be remarked that the letters A and M do not occur in the best MSS. of this treatise; cf. edd. ad Cic. Tusc. 1, 5, 9.—In dates A. D. = ante diem; v. ante; A. U. C. = anno urbis conditae; A. P. R. C. anno post Romam conditam.a, prep.=ab, v. ab.4.ā, interj.=ah, v. ah. -
7 a
1.A, a, indecl. n. (sometimes joined with littera), the first letter of the Latin alphabet, corresponding to the a, a of the other Indo-. European languages:II.A primum est: hinc incipiam, et quae nomina ab hoc sunt, Lucil. ap. Terent. Scaur. p. 2255 P.: sus rostro si humi A litteram impresserit,
Cic. Div. 1, 13, 23:ne in A quidem atque S litteras exire temere masculina Graeca nomina recto casu patiebantur,
Quint. 1, 5, 61.The sound of the A is short or long in every part of the word; as, ăb, păter, ită; ā, māter, frustrā. During a short period (between about 620 and 670 A. U. C. = from 134 to 84 B.C.) long a was written aa, probably first by the poet L. Attius, in the manner of the Oscan language; so we find in Latin inscriptions: AA. CETEREIS (i.e.a ceteris), CALAASI, FAATO, HAACE, MAARCIVM, PAAPVS, PAASTORES, VAARVS; and in Greek writing, MAAPKOPs PsIOS MAAPKEAAOS, KOINTON MAAPKION (like Osc. aasas = Lat. āra, Osc. Paapi = Lat. Pāpius, Osc. Paakul = Lat. Pāculus, Pācullus, Pācuvius, etc.), v. Ritschl, Monum. Epigr. p. 28 sq., and cf. Mommsen, Unterital. Dialekte, p. 210 sq. (The Umbrian language has gone a step farther, and written long a by aha, as Aharna, Naharcom, trahaf, etc.; cf. Aufrecht and Kirchhoff, Umbrische Sprachdenkm. p. 76 sq.) Vid. also the letters E and U.III.In etymological and grammatical formation of words, short a very often (sometimes also long a) is changed into other vowels.A.Short a is changed,1., into long a —a.In consequence of the suppression of the following consonants at the end or in the middle of the word: ŭb, ā; vădis, vūs; ăg-, ăg-men, exāmen; tăg-, contūmino; căd-, cāsus. Hence also in the abl. sing. of the first decl., and in the particles derived from it. in consequence of the suppression of the original ablat. end. - d: PRAEDAD (Col. Rostr.), praedā; SENTENTIAD (S. C. de Bacch.), sententiā; EXTBAD (ib.), extrā; SVPRAD (ib.), suprā. —Hence,b.In perfect forms: scăb-o, scābi; căveo, cūvi; făv-eo, fāvi; păv-eo, pāvi (for scăbui, căvui, făvui, păvui).c.In other forms: ăgo, ambūges; păc-, păc-iscor, pâcis (pâx); săg-ax, sūgus, sāga; măc-er, mâcero; făg- (phagein), fūgus. (Contrary to analogy, ă remains short in dănunt, from dă-in-unt, V. Ritschl, l.l.p. 17.)2.Short a is changed into é or ē—a.Into é.(α).Most frequently in the second part of compounds, particularly before two consonants: facio, confectus; jacio, conjectus; rapio, dereptus; dăm-, damno, condemno; fāl-, fallo, fefelli; măn-, mando, commendo; scando, ascendo; ăp-, aptus, ineptus; ăr-, ars, iners, sollers; ăn-, annus, perennis; căpio, auceps; căput, triceps; ăgo, remex; jăcio, objex. And thus in Plautus, according to the best MSS., dispenno, dispessus from pando, compectus from compăciscor, anteceptus from capio (on the other hand, in Vergil, according to the best MS., aspurgo, attractare, deiractare, kept their a unchanged).(β).Sometimes ă is changed into ĕ also before one consonant (but in this case it is usually changed into ĭ; v. infra, 3. a. a.): grădior, ingrĕdior; pătior, perpĕtior; părio, repĕrio; păro, vitupĕro; ăp-, coepi (i. e. co-ŭpi); căno, tubicĕn, tibicĕn; in the reduplicated carcĕr (from carcar) farfŏrus (written also farfārus); and so, according to the better MSS., aequipĕro from păro, and defĕtigo from fătigo.(γ).In words taken from the Greek: talanton, talŏntum; phalara, phalŏrae; sisaron, sisŏr (but, according to the best MSS., cumŭra from kamara, not camŏra).b.Short a is changed to ē in some perfect forms: ăgo, ēgi; fūcio, féci; jăci, jĕci; frag-, frango, frēgi; căpio, cēpi, and păg-, pango, pēgi (together with pepĭgi and panxi, v. pango).3.Short a is changed to ĭ, a (most frequently in the second part of compounds)(α).before one consonant: ăgo, abĭgo; făcio, confĭcio; cădo, concĭdo; sălio, assĭlio; răpio, abrĭpio; păter, Juppĭter (in Umbrian lang. unchanged, Jupater), Marspĭter; Diespĭter, Opĭter; rătus, irrĭtus; ămicus, inìmicus (but ŭ remains unchanged in adŭmo, impătiens, and in some compounds of a later period of Roman literature, as praejacio, calefacio, etc.). —(β).Sometimes also before two consonants (where it is usually changed into ĕ; v. supra, 2. a. b.): tăg-, tango, contingo; păg-, pango, compingo (unchanged in some compounds, as peragro, desacro, depango, obcanto, etc.).b.ă is changed into ĭ in the reduplicated perfect forms: cădo, cecĭdi; căno, cecĭni; tăg-, tango, tetĭgi; păg-, pango, pepĭgi.c. d.In words taken from the Greek: mêchanê, machĭna; patanê, patĭna; bukanê, bucĭna; trutanê, trutĭna; balaneion, balĭneum; Katana, Catĭna (written also Catana); Akragas, Agrĭgentum.4. a.Into ŏ: scăbo, scobs; păr, pars, portio; dăm-, dŏmo; Fabii, Fŏvii (v. Paul. ex Fest. p. 87); marmaron, marmŏr; Mars, redupl. Marmar, Marmor (Carm. Fratr. Arv.).b.Into ō: dă-, dōnum, dōs; ăc-, ăcuo, ōcior (v. this art.).5.Short a is changed into ŭ —a.In the second part of compounds, particularly before l, p, and b: calco, inculco; salsus, insulsus; salto, exsulto; capio, occŭpo; răpio, surrupio and surruptus (also written surripio and surreptus); tăberna, contŭbernium; —before other consonants: quătio, conoŭtio; as, decussis; Mars, Mamŭrius, Mamŭralia; and once also condumnari (Tab. Bant. lin. 8, immediately followed by condemnatus, v. Klenze, Philol. Abhandl. tab. I., and Mommsen, Unterital. Dial. p. 149).b.In words of Greek origin: Hekabê, Hecŭba; skutalê, scutŭla; kraipalê, crapŭla; passalos, pessŭlus; aphlaston, aplustre; thriambos, triumphus.c.ă is perhaps changed into ŭ in ulciscor, compared with alc-, ulexô (arc-, arceo).B. 1. 2.Into ō: gnā-, gnārus, ignārus, ignōro. (But in general long a remains unchanged in composition: lābor, delūbor; gnàvus, ignūnus; fàma, infūmis.)IV.Contrary to the mode of changing Greek a into Latin e, i, o, u (v. supra), Latin a has sometimes taken the place of other Greek vowels in words borrowed from the Greek, as: lonchê, lancea; kulix, călix; Ganumêoês, Caiāmitus.V.The repugnance of the Latin Language to the Greek combined vowels ao has caused the translocation of them in Alumento for Daomeoôn (Paul. ex Fest. p. 18 Müll.).— Greek a is suppressed in Hercules from Hêraklês (probably in consequence of the inserted u; in late Latin we find Heracla and Heracula, cf. Ritschl, in Rhein. Mus. Neue Folge, vol. 12, p. 108).VI.Latin ă was early combined with the vowels i and u, forming the diphthongs ai and au; by changing the i into e, the diphthong ai soon became ae. So we find in the oldest inscriptions: AIDE, AIDLLIS, AIQVOM, GNAIVOD, HAICE, DVELONAI, TABELAI, DATAI, etc., which soon gave place to aedem, aedilis, aequom, Gnaeo, haec, Bellonae, tabellae, datae, etc. (the Col. Rostr. has PRAESENTE, PRAEDAD, and the S. C. de Bacch. AEDEM. The triphthong aei, found in CONQVAEISIVEI (?), is very rare; Miliar. Popil. lin. 11, v. Ritschl, l. l. p. 21). In some poets the old gen. sing. of the first decl. (- ai) is preserved, but is dissyllabic, āī. So in Ennius: Albūī Longūī, terrūī frugiferāī, frondosāī, lunāī, viāī; in Vergil: aulāī, aurāī, aquāī, pictāī; in Ausonius: herāī.B.ue as well as au are changed into other vowels.1.The sound of ae, e, and oe being very similar, these vowels are often interchanged in the best MSS., So we find caerimonia and cerimonia, caepa and cēpa, saeoulum and séculum; scaena and scēna; caelum and coelum, haedus and hoedus, macstus and moestus; cena, coena, and caena, etc.2.In composition and reduplications ae becomes í: aequus, iníquus; quaero, inquíro; laedo, illído; taedet, pertisum (noticed by Cic.); aestumo, exístumo; cuedo, cecídi, concído, homicida.3. 4.The diphthong au is often changed to ó and ú (the latter particularly in compounds): caudex, códex; Claudius, Clodius; lautus, lotus; plaustrum, plōstrum; plaudo, plōdo, explōdo; paululum, pōlulum; faux, suffōco; si audes (acc. to Cic. or acc. to others, si audies), sódes, etc.; claudo, inclūdo; causa, accūso. Hence in some words a regular gradation of au, o, u is found: claudo, clōdicare, clúdo; raudus, ródus, rúdus; caupo, cópa, cūpa; naugae, nōgae (both forms in the MSS. of Plautus), nūgae; fraustra, frode, frude (in MSS. of Vergil); cf. Ritschl, in Wintercatalog 1854-55, and O. Ribbeck, in Jahn's Neue Jahrb. vol. 77, p. 181 sq.—The change of au into oē and ō appears only in audio, (oboedio) obēdio.5.Au sometimes takes the place of av-: faveo, fautum, favitor, fautor; navis, navita, nauta; avis, auceps, auspex. So Latin aut corresponds to Sanscr. avo. (whence - vā, Lat. - ve), Osc. avti, Umbr. ute, ote; and so the Lat. preposition ab, through av, becomes au in the words aufero and aufugio (prop. av-fero, av-fugio, for ab-fero, ab-fugio). Vid. the art. ab init.VII.In primitive roots, which have their kindred forms in the sister-languages of the Latin, the original a, still found in the Sanscrit, is in Latin either preserved or more frequently changed into other vowels.A.Original a preserved: Sanscr. mātri, Lat. màter; S. bhrātri, L. fràter; S. nāsā, L. nàsus and nàris; S. ap, L. aqua; S. apa, L. ab; S. nāma, L. năm; S. ćatur, [p. 2] L. quattuor (in Greek changed: thettares); S. capūla, L. căput (in Greek changed: kephalê, etc.).B.Original a is changed into other Latin vowels—1.Into e: S. ad, L. ed (ĕdo); S. as, L. es (esse); S. pat, L. pet (peto); S. pād, L. pĕd (pès); S. dant, L. dent (dens); S. ǵan, L. gen (gigno); S. mā, L. mè-tior; S. saptan, L. septem; S. daśan, L. decem; S. śata, L. centum; S. aham, L. ŏgo; S. pāra, L. per; S. paśu, L. pŏcus; S. asva, L. ŏquus, etc.2.Into i: S. an-, a- (neg. part.), L. in-: S. ana (prep.), L. in; S. antar, L. inter; S. sama, L. similis; S. agni, L. ignis; S. abhra, L. imber; S. panéa, L. quinque, etc.3.Into o: S. avi, L. ŏvi (ovis); S. vać, L. vōc (voco); S. pra, L. pro; S. pā, L. po (pŏtum); S. nāma, L. nōmen; S. api, L. ŏb; S. navan, L. nŏvem; S. nava, L. nŏvus, etc.4.Into u: S. marmara, L. murmur.5. 6.Into different vowels in the different derivatives: S. mā, L. mê-tior, mŏdus; S. praó, L. prŏcor, prŏcus; S. vah, L. vĕho, via.C.Sometimes the Latin has preserved the original a, while even the Sanscrit has changed it: Lat. pa-, pater, Sanscr. pd, pitri.2.As an abbreviation A. usually denotes the praenomen Aulus; A. A. = Auli duo, Inscr. Orell. 1530 (but A. A. = Aquae Aponi, the modern Abano, ib. 1643 sq.; 2620; 3011). The three directors of the mint were designated by III. VIRI A. A. A. F. F. (i. e. auro, argento, aeri flando, feriundo), ib. 569; 2242; 2379; 3134 al.;3.so also A. A. A.,
ib. 3441 (cf. Cic. Fam. 7, 13 fin., and v. the art. Triumviri); A. D. A. agris dandis adsignandis, and A. I. A. agris judicandis adsignandis; A. O. amico optimo; A. P. a populo or aediliciae potestatis; A. P. R. aerario populi Romani. —Upon the voting tablets in judicial trials A. denoted absoluo; hence A. is called littera salutaris, Cic. Mil. 6, 15; v. littera. In the Roman Comitia A. (= antiquo) denoted the rejection of the point in question; v. antiquo. In Cicero's Tusculan Disputations the A. designated one of the disputants = adulescens or auditor, opp. to M. for magister or Marcus (Cicero); but it is to be remarked that the letters A and M do not occur in the best MSS. of this treatise; cf. edd. ad Cic. Tusc. 1, 5, 9.—In dates A. D. = ante diem; v. ante; A. U. C. = anno urbis conditae; A. P. R. C. anno post Romam conditam.a, prep.=ab, v. ab.4.ā, interj.=ah, v. ah. -
8 comperiō
comperiō perī, pertus, īre [1 PAR-], to obtain knowledge of, find out, ascertain, learn: certo, T.: nihil de hoc: de scelere filii, N.: aliquid ex multis: nihil testibus, nihil tabulis: ut postea ex captivis comperit, Cs.: nil ad Pamphilum attinere, T.: hanc gentem Clusium inde venisse, L.: certis auctoribus, copias abesse, etc., Cs.: id misericordiāne an casu evenerit, S.: unde causa (sit), Ta.: facinus manifesto compertum: oculis, L.: omnia falsa comperta sunt: compertus stupri, i. e. detected in, L.: flagitii, Ta.: nondum comperto quam regionem hostes petissent, L.: compertus publicam pecuniam avertisse, Ta.* * *comperire, comperi, compertus V TRANSlearn/discover/find (by investigation); verify/know for certain; find guilty -
9 experior
experior pertus, īrī, dep. [1 PAR-], to try, prove, test, experience, endure: hanc nunc experiamur, T: eos (amicos): vim eius (veneni) esse in servo: eandem belli fortunam, Cs.: laborem, V.: procos priores, seek to win back, V.: quidve ferat Fors, Virtute experiamur: quantum audeatis, L.: experiundo scies, T.: experiendo cognovi: In experiundo ut essem, i. e. might have a full trial, T.: exorabile numen Fortasse experiar, may find, Iu. —In perf, to have tried, have learned, have experienced, know by experience: expertus es istius perfidiam: quod genus nullo telo traici posse, Cs.: metum fecerant expertis Gallicā clade, L.: expertus (eum) fidelem in Ganymede, H.: experto credite, quantus adsurgat, V.: expertus bellis animus, Ta. — To measure strength with, contend with: ut interire quam Romanos non experiri mallet, N.: Turnum in armis, V.— To try, undertake, attempt, make trial, undergo, experience: Bis terque expertus frustra, H.: Omnia priusquam armis, resort to everything before using, T.: omnia de pace: extremum auxilium, the last resort, Cs.: extrema omnia, S.: (terram) colendo facilem, find, V.: iudicium populi R., submit to, L.: experiar certe, ut hinc avolem: ut sine armis reduceret, etc., N.: vi contra vim experiundum putavit.— To try by law, go to law: Caecinae placuit experiri: alquid summo iure, submit to trial.* * *experiri, expertus sum V DEPtest, put to the test; find out; attempt, try; prove, experience -
10 in-veniō
in-veniō vēnī, ventus, īre, to come upon, find, meet with, light upon: in agro populabundum hostem, L. (navīs) paratas ad navigandum, Cs.: oratores.— Pass: rex Inventus focis, found, V.: Scis, Pamphilam meam inventam civem? turns out to be, T.: ipsis durior inventus est, proved to be, Cs.: Primus invenior circumposuisse, etc., H.: unus inventus qui id auderet.—Fig., to find out, invent, effect, discover, devise, contrive: quandam (fallaciam), T.: dolis casum victoriae, S.: Inventae artes, V.: neque quid ponis dicere invenie, make out: quo modo crimen confirmaret: quid agat, non invenit, is at a loss, O.: animis inventum poema iuvandis, H.—To find out, discover, ascertain, learn: ex captivis, flumen abesse, etc., Cs.: invenitur ea serrula pervenisse, etc., it is ascertained that.—To acquire, get, earn, reach: Sine invidiā laudem, T.: hoc cognomen: ex quo illi gloria opesque inventae, S.: manu mortem (i. e. pugnando), V. -
11 vituperō
vituperō āvī, —, āre [vitium+1 PAR-], to inflict censure, find fault with, blame, censure, reproach, disparage, vituperate: notare ac vituperare: multimodis cum istoc animo es vituperandus, T.: si quis universam (philosophiam) velit vituperare: (Rhodiorum res p.) minime quidem vituperanda.—Prov.: qui caelum vituperant, find fault with heaven itself, Ph.* * *vituperare, vituperavi, vituperatus Vfind fault with, blame, reproach, disparage, scold, censure -
12 accūsō
accūsō āvī, ātus, āre [ad + causa], to call to account, make complaint against, reproach, blame, accuse: alqm ut hostem: alqm graviter, quod, etc., Cs.: cum diis hominibusque accusandis senesceret, L.—Supin. acc.: me accusatum advenit, T.— Meton., of things, to blame, find fault with, throw the blame on: fortunas vestras: culpam alicuius. —In law, to call to account, bring to trial, prosecute, accuse, arraign, indict: accusant ii, qui in fortunas huius invaserunt: ambitūs alterum: ante actarum rerum accusari, for previous offences, N.: accusatus capitis, prosecuted capitally, N.: eum certis propriisque criminibus: crimine Pario accusatus, of treason in the matter of Paros, N.: ne quid accusandus sis, vide, T.: de pecuniis repetundis: inter sicarios et de veneficiis: Lysandrum, quod... conatus esset, etc., N.* * *accusare, accusavi, accusatus Vaccuse, blame, find fault, impugn; reprimand; charge (w/crime/offense) -
13 condemnō
condemnō āvī, ātus, are [com- + damno], to convict, condemn, sentence, find guilty: omnes sine dubitatione condemnant: reum: alquem iudicio turpissimo: hunc sibi, for his own benefit: arbitrium pro socio condemnari, in an arbitration on the partnership: alqm ambitūs: alqm capitis, capitally: iniuriarum: pecuniae publicae: rerum capitalium, S.: sponsionis: eodem crimine Sopatrum: quadruplo condemnari, be mulcted: alqm de aleā: de pecuniis repetundis. — To condemn, blame, disapprove: factum iudicio amicorum: aliquem inertiae: summae iniquitatis condemnari, Cs.: hominem de litteris conruptis.—Of a prosecutor, to convict, prosecute successfully, prove guilty: hoc crimine illum: alqm furti: istum omnium sententiis: inimicum.* * *condemnare, condemnavi, condemnatus V TRANScondemn, doom, convict; find guilty; (pass) sentence; blame, censure, impugn -
14 culpō
culpō āvī, ātus, āre [culpa], to reproach, blame, censure, reprove, disapprove, condemn: quos culpavi, O.: culpatur ab illis, H.: faciem deae, O.: versūs duros, H.: culpetne probetne, O.: defendere (amicum) alio culpante, H. — To throw blame upon, find fault with, complain of: arbore nunc aquas Culpante, H.: culpantur calami, H.* * *culpare, culpavi, culpatus V TRANSblame, find fault with, censure, reproach, reprove, disapprove; accuse, condemn -
15 damnō
damnō āvī, ātus, āre [damnum], to adjudge guilty, condemn, convict: reum: damnarent an absolverent: delicta mariti, i. e. believe him guilty, O.: causa damnata, decided unfavorably: contra edictum fecisse damnari: ambitūs damnatus, Cs.: furti: eo crimine damnari: Clodio interfecto, eo nomine erat damnatus, Cs.: existimatione damnatus, by public opinion: de maiestate damnatus: damnatus, quod praebuisset, etc., L.: ducent damnatum domum, will condemn and drag home (as a fraudulent debtor), T.: damnatum poenam sequi oportebat, if convicted, Cs. — To sentence, doom: capitis, Cs.: octupli damnari, mulcted: absentem capitalis poenae, L.: falso damnati crimine mortis, V.: longi laboris, H.: tertiā parte agri, L.: morti, L.: a Popilio decem milibus aeris, i. e. prosecuted by P., and fined, L.: gladiatorum dare centum Damnati paria, i. e. bound by the will, H.— To condemn, blame, disapprove, reject: nimios amores, O.: facto damnandus in uno, O.: sua lumina, the evidence of, O.: consilium, Cu.— To consecrate, devote, condemn as a sacrifice: caput Orco, V.: Quem damnet labor (sc. leto), V.—With voti (poet. also votis), to grant one's prayer (and thus exact fulfilment of a vow): dixit nunc demum se voti esse damnatum, N.: ut damnarentur ipsi votorum, L.: damnabis tu quoque votis (agricolas), V.* * *damnare, damnavi, damnatus V TRANSpass/pronounce judgement, find guilty; deliver/condemn/sentence; harm/damn/doom; discredit; seek/secure condemnation of; find fault; bind/oblige under a will -
16 offendō
offendō fendī, fēnsus, ere [ob+fendo], to hit, thrust, strike, dash against: latus vehementer: caput, L.: offenso pede, having stumbled, O.: in scopulis offendit puppis, strikes on, O.: in redeundo, run aground, Cs.: solido, bite a stone, H.—To hit upon, light upon, come upon, meet with, find, catch: te hic, Enn. ap. C.: imparatum te, come upon you unawares: nondum perfectum templum: omnia aliter ac iusserat offendit.—Fig., to suffer damage, receive an injury: qui in tantis tenebris nihil offendat: in causis.—To stumble, blunder, make a mistake, commit a fault, offend, be offensive: sin quid offenderit, sibi totum, tibi nihil offenderit: apud honestos homines, give offence to: neque in eo solum offenderat, quod, etc., N.—To find fault, be displeased, take offence: si in me aliquid offendistis.—To fail, miscarry, be defeated, suffer misfortune, be unfortunate: apud iudices, lose his cause: primo accessu ad Africam, i. e. met with disaster, L.: si aliquid esset offensum: quo (casu) in milibus passuum tribus offendi posset, a disaster might occur, Cs.—To trespass upon, shock, offend, vex, displease, repel, disgust: Divitiaci animum, Cs.: tuas aurīs: neminem umquam non re, non verbo offendit: hi sermones tuam existimationem non offendunt, injure: si non offenderet unum Quemque limae labor, H.: offendere tot caligas, tot Milia clavorum, provoke, Iu.: multis rebus meus offendebatur animus, was hurt: fidis offendi medicis, H.: ut non offendar subripi (ista munera), am not offended at the loss of, Ph.* * *offendere, offendi, offensus Voffend, hurt (feelings) -
17 re-quiēscō
re-quiēscō ēvī (requiērunt, V., Ct.; requiēsse, C., L., Ct.), ētus, ere, to rest, take rest, repose: eorum hortatio ad requiescendum: legiones invicem requiescere iussit, Cs.: in eius sellā: terrā Sabaeā, O.: sub umbrā, V.: nullam partem noctis: a rei p. muneribus: lecto, Pr.: geminas Arctos, two nights, Pr.—To rest, be relieved, be supported: vixdum requiesse aurīs a strepitu, L.: vitis in ulmo, supports itself, O.: mutata suos requierunt flumina cursūs, V.—Of the dead, to rest, repose, sleep: in sepulcro: Ossa tutā requiescite in urnā, O.—To rest, find refuge, find rest, be consoled: ubi animus ex miseriis requievit, S.: a luctu, Ta.: in huius spe. -
18 ūtor
ūtor (old, oetor), ūsus, ī, dep., to use, make use of, employ, profit by, take advantage of, enjoy, serve oneself with: utor neque perantiquis neque inhumanis testibus, cite: num argumentis utendum in re eius modi?: dextro (oculo) aeque bene, N.: exemplis in parvo grandibus uti, to apply, O.: naves neque usae nocturnā aurā in redeundo, Cs.: usus est hoc cupidine, tamdiu, dum, etc., i. e. borrowed: si fortunā permittitis uti, to take advantage of, V.: libertate modice utantur, L.: deorum Muneribus sapienter uti, H.: temporibus sapienter utens, taking advantage of, N.: opportunae sunt divitiae ut utare (sc. eis): administris ad ea sacrificia Druidibus, Cs.: ut eā potestate ad quaestum uteretur, might avail himself of: utuntur aut aere aut taleis ferreis ad certum pondus examinatis pro nummo, Cs.—Prov.: scisti uti foro, to make your market, i. e. to conciliate, T.—With acc. (old): Mea, quae praeter spem evenere, utantur sine, T.—Pass., only in gerundive: Quod illa aetas magis ad haec utenda idoneast, i. e. for these enjoyments, T.: te, quod utendum acceperis, reddidisse, what you borrowed: Multa rogant utenda dari, O.—To manage, control, wield: bene armis, optime equis.—To spend, use: notum et quaerere et uti, H.: cum horis nostris nos essemus usi, exhausted.—To wear: pellibus aut parvis tegimentis, Cs.: insignibus regiis.—To accept, adopt: eā condicione, quae a Caesare ferretur, Cs.: praeposteris consiliis.—To resort to, consult: quaestor, cuius consilio uteretur.—To make, adopt, employ, express oneself: si provincia loqui posset, hac voce uteretur: haec oratio, quā me uti res p. coëgit.— To perform, exercise, practise: virtute suā: Viribus per clivos, H.: nil circuitione, T.—To indulge, practise, exercise, yield to: alacritate ac studio, Cs.: incredibili patientiā: dementer amoribus, O.: suā clementiā in eos, Cs.—To experience, undergo, receive, enjoy: Ne simili utamur fortunā atque usi sumus, Quom, ete., T.: hoc honore usi togati solent esse.—To consume, take, drink: Lacte mero et herbis, O.—To enjoy the friendship of, be intimate with, associate with: quā (Caeciliā) pater usus erat plurimum: Utere Pompeio Grospho, H.: regibus, H.—With two abll., to use as, employ for, hold in the capacity of, find to be: Mihi si umquam filius erit, ne ille facili me utetur patre, shall find me an indulgent father, T.: hic vide quam me sis usurus aequo, i. e. how justly I have dealt with you: uteris monitoribus isdem, H.: valetudine non bonā, Cs.* * *uti, usus sum V DEPuse, make use of, enjoy; enjoy the friendship of (with ABL) -
19 comperior
comperiri, compertus sum V DEPlearn/discover/find (by investigation); verify/know for certain; find guilty -
20 conperio
conperire, conperi, conpertus V TRANSlearn/discover/find (by investigation); verify/know for certain; find guilty
См. также в других словарях:
find — [faɪnd] verb found PTandPP [faʊnd] [transitive] 1. if you find work or employment, you get a job or some work. If you find someone to do a job, you employ them to do that job: • Karen found a job with a major travel company after she completed… … Financial and business terms
find — find утилита поиска файлов, используемая в UNIX‐подобных операционных системах. Может производить поиск в одном или нескольких каталогах с использованием критериев, заданных пользователем. По умолчанию, find возвращает все файлы в рабочей… … Википедия
Find — (zu deutsch finde) ist der Name eines UNIX Programm zum Auffinden von Dateien und Verzeichnissen. Das Programm durchsucht bei jeder Suchanfrage direkt das Dateisystem. find gestattet eine Verfeinerung der Suche nach zahlreichen Kriterien wie etwa … Deutsch Wikipedia
Find — утилита поиска файлов, используемая в UNIX‐подобных операционных системах. Может производить поиск в одной или нескольких директориях с использованием критериев, заданных пользователем. По умолчанию, find возвращает все файлы после текущего в… … Википедия
find — (zu deutsch finde) ist der Name eines UNIX Programms zum Auffinden von Dateien und Verzeichnissen. Das Programm durchsucht bei jeder Suchanfrage direkt das Dateisystem. find gestattet eine Verfeinerung der Suche nach zahlreichen Kriterien wie… … Deutsch Wikipedia
Find — (f[imac]nd), v. t. [imp. & p. p. {Found} (found); p. pr. & vb. n. {Finding}.] [AS. findan; akin to D. vinden, OS. & OHG. findan, G. finden, Dan. finde, icel. & Sw. finna, Goth. fin[thorn]an; and perh. to L. petere to seek, Gr. pi ptein to fall,… … The Collaborative International Dictionary of English
Find — est une commande UNIX permettant de chercher des fichiers dans un ou plusieurs répertoires selon des critères définis par l utilisateur. Par défaut, find retourne tous les fichiers contenus dans l arborescence du répertoire courant. find permet… … Wikipédia en Français
find — est une commande UNIX permettant de chercher des fichiers dans un ou plusieurs répertoires selon des critères définis par l utilisateur. Par défaut, find retourne tous les fichiers contenus dans l arborescence du répertoire courant. find permet… … Wikipédia en Français
Find the Way — Single par Mika Nakashima extrait de l’album Love Face A Find the Way Face B Find the Way (Instrumental) Sortie 6 août 2003 … Wikipédia en Français
find — [fīnd] vt. found, finding [ME finden < OE findan, akin to Ger finden, Goth finthan < IE base * pent , to walk, happen upon, find > L pons, a plank causeway, bridge] 1. to happen on; come upon; meet with; discover by chance 2. to get by… … English World dictionary
Find-a-drug — (often abbreviated as FAD ) was a not for profit distributed computing project which was set up in April 2002 by [http://www.treweren.com/ Treweren Consultants] , the company who developed the THINK software. Find a Drug aimed to run a series of… … Wikipedia